بازار ارز پس از پشت سر گذاشتن یکی از پرنوسان‌ترین ماه‌های پاییز، اکنون در نقطه‌ای قرار گرفته که بسیاری از معامله‌گران آن را «تغییر فاز» می‌نامند؛ نقطه‌ای که در آن نشانه‌های صعود، قدرت دارند، اما محرک‌های نزولی نیز قابل چشم‌پوشی نیستند. تحلیل‌ها نشان می‌دهد دلار در آستانه آذرماه درگیر سه مؤلفه اثرگذار است: انتظارات تورمی ناشی از بودجه، مسیر سیاست خارجی و تاکتیک‌های جدید بازارساز.
بازار در هفته پایانی آبان نشان داد که از فاز رکود خارج شده و تمایل به تشکیل کف‌های بالاتر دارد. اما در کنار این نشانه‌های صعودی، وزن احتیاط نیز افزایش یافته و معامله‌گران با دقت بیشتری رفتار سیاست‌گذار و پیام‌های سیاسی را رصد می‌کنند.
قیمت دلار در بازار آزاد که در نیمه نخست آبان‌ماه در محدوده ۱۰۷ تا ۱۰۸ هزار تومان نوسان می‌کرد، از روز ۲۱ آبان ۱۴۰۴ از مرز ۱۱۰ هزار تومان عبور کرد و تاکنون به سطح قبلی بازنگشته است.
سیدفرید موسوی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، پیش‌تر گفته بود: تورم ۴۱.۶ درصدی تنها در صورت توقف استقراض پولی و ادامه سیاست پولی انقباضی قابل تحقق است و در غیر این صورت نرخ دلار بالاتر خواهد رفت. پیش‌بینی دلار در محدوده ۱۳۰ هزار تومان مبتنی بر همین واقعیت است که با تداوم تورم داخلی بالا و تورم پایین جهانی، نرخ واقعی دلار رشد می‌کند.
میلاد زمانی، کارشناس بازارهای مالی، نیز درباره رکوردشکنی قیمت دلار گفت: با توجه به افزایش تقاضای فصلی در پایان سال میلادی و شمسی، دولت تلاش می‌کند قیمت دلار را در محدوده فعلی نگه دارد تا از جهش شدید جلوگیری شود. در بهترین سناریو، قیمت دلار تا پایان سال می‌تواند به ۱۳۰ تا ۱۳۵ هزار تومان برسد، و در صورت افزایش تنش‌های سیاسی، احتمال عبور دلار از ۱۴۰ هزار تومان هم وجود دارد.
برخی تحلیلگران دیگر تأکید می‌کنند که مسیر آتی دلار تنها تحت تأثیر شاخص‌های داخلی نیست و متغیرهای خارجی مانند مذاکرات ایران با آمریکا و اروپا نیز می‌تواند تعیین‌کننده باشد. تجربه بهار ۱۴۰۴ نشان داد که آغاز مذاکرات می‌تواند قیمت دلار را از حدود ۱۰۵ هزار تومان تا ۸۱ هزار تومان کاهش دهد، اما در حال حاضر نشانه روشنی از شروع مذاکرات دیده نمی‌شود و اثرات احتمالی آن بیشتر در حد گمانه‌زنی است.
با ادامه روند فعلی، بازار ارز در انتظار تحولات داخلی و بین‌المللی است تا مشخص شود آیا دلار به مدار نزولی بازمی‌گردد یا به مسیر صعودی خود ادامه خواهد داد.
۱. فشار بودجه‌ای؛ محرک خاموش دلار در آذر
بهمن‌وار شدن هزینه‌های دولت و شایعات مربوط به کسری بالای بودجه سال آینده، یکی از مهم‌ترین عوامل فعال شدن انتظارات تورمی در میان معامله‌گران بوده است. فعالان بازار معتقدند هرچند هنوز از جزئیات لایحه بودجه خبری رسمی منتشر نشده، اما زمزمه‌های افزایش قیمت حامل‌های انرژی، تغییرات در نرخ تسعیر و عدم قطعیت درباره منابع پایدار درآمدی باعث شده دلار در برابر اصلاح جدی مقاومت نشان دهد.
۲. سیاست خارجی؛ بازاری که خبر از آن قوی‌تر است
با وجودی که فضای بین‌المللی در هفته‌های اخیر کمی آرام‌تر شده، اما حساسیت بازار ارز به اخبار خارجی همچنان بالاست. موضوعاتی همچون وضعیت پرونده هسته‌ای، احتمال تحریم‌های تازه، و مواضع قدرت‌های جهانی در قبال تهران، مستقیماً جهت کوتاه‌مدت دلار را مشخص می‌کنند.
بازار در ماه گذشته نشان داد که حتی یک اشاره کوچک از سوی نهاد‌های بین‌المللی می‌تواند دامنه نوسان را جابه‌جا کند. از این رو، معامله‌گران پیش‌بینی می‌کنند آذرماه نیز بازاری باشد که بیشتر خبرمحور باشد تا داده‌محور.
۳. بازارساز؛ تغییر تاکتیک از «مهار شدید» به «مدیریت منعطف»
بازارساز طی آبان‌ماه دو رفتار متمایز از خود نشان داد:
ابتدا تلاش برای قفل‌کردن بازار در محدوده ۱۰۷ تا ۱۰۸ هزار تومان.
سپس کاهش شدت مداخله و اجازه به بازار برای یافتن تعادل جدید.
تحلیلگران می‌گویند این الگو احتمالاً در آذر نیز ادامه دارد. به‌عبارت دیگر، بازارساز قصد ندارد بازار را به صورت ناگهانی به کانال‌های پایین‌تر بازگرداند، اما در مقابل جهش‌های هیجانی نیز سد ایجاد خواهد کرد.
پیش‌بینی مسیر قیمت دلار در آذر | سه سناریوی محتمل
سناریوی اول؛ نوسان پایدار در محدوده ۱۱۲ تا ۱۱۵ هزار تومان (سناریوی غالب)
در صورت ادامه وضعیت فعلی سیاسی و بودجه‌ای، دلار در آذرماه احتمالاً در همین محدوده نوسانی به حرکت ادامه می‌دهد. با توجه به رفتار بازارساز، این سناریو بیشترین احتمال را دارد.
علائم این سناریو:
آرامش نسبی در اخبار سیاسی
مدیریت عرضه بدون فشار شدید
نبود شوک بودجه‌ای
سناریوی دوم؛ عبور از مقاومت ۱۱۵ و حرکت به سمت ۱۱۷–۱۱۸ هزار تومان (سناریوی پرریسک)
اگر در هفته‌های آینده تنش‌های سیاسی تشدید شود، یا جزییات بودجه حاوی پیام‌های تورمی باشد—به‌ویژه در بخش انرژی و نرخ تسعیر—بازار به سرعت واکنش نشان می‌دهد. در این حالت مقاومت ۱۱۵ هزار تومان شکسته می‌شود.
علائم این سناریو:
گزارش منفی از سوی نهاد‌های بین‌المللی
مباحث تند در پرونده هسته‌ای
انتشار لایحه‌ای با فشار تورمی بالا
کاهش محسوس عرضه بازارساز
سناریوی سوم؛ عقب‌نشینی محدود به کانال ۱۱۰ هزار تومان (سناریوی کم‌احتمال، اما ممکن)
بخش کوچکی از تحلیلگران معتقدند اگر فضای سیاسی کاملاً آرام شود و دولت با عرضه هدفمند نرخ حواله را پایین بیاورد، امکان کاهش محدود قیمت وجود دارد. این سناریو زمانی تقویت می‌شود که بازار به این نتیجه برسد که نرخ‌های فعلی انرژی و تسعیر در بودجه تغییری نخواهد کرد.
علائم این سناریو:
خبر مثبت دیپلماتیک
تقویت انتظارات ثبات بودجه‌ای
افزایش عرضه در بازار نقدی و مرزی
جمع‌بندی
بازار ارز در آستانه آذر در نقطه‌ای حساس قرار گرفته است؛ نه هیجان کافی برای جهش دارد و نه فشار لازم برای ریزش. سه عامل بودجه، سیاست خارجی و رفتار بازارساز تعیین‌کننده مسیر خواهند بود.
در چنین شرایطی، معامله‌گران حرفه‌ای توصیه می‌کنند:
به جای دنبال‌کردن نرخ لحظه‌ای، اخبار سیاسی و بودجه‌ای را رصد کنید.
کم‌ریسک‌ترین استراتژی، مشاهده رفتار بازار در هفته اول آذر است.
بازار فعلاً مقصد ندارد؛ موج‌سازها، خبر‌ها هستند نه داده‌های اقتصادی.
