بارش شهابی آسمان ایران را امشب ببینید

فارس نوشت: امشب شبی خاص برای علاقه‌مندان به نجوم است، چرا که اوج بارش شهابی جوزایی فرا رسیده است. این رویداد نجومی، نیمه‌شب امشب به اوج خود می‌رسد و فرصت منحصربه‌فردی برای رصد صدها شهاب در آسمان فراهم می‌کند.

امشب می‌توانید جلوه‌ای خیره‌کننده از این بارش شهابی را تجربه کنید و شاهد عبور شهاب‌ها از کانون بارش در صورت فلکی جوزا باشید.

بارش شهابی؛ از ریشه‌های نجومی تا افسانه‌های قدیمی بارش شهابی پدیده‌ای است که بر اثر برخورد زمین با توده‌های به‌جامانده از دنباله‌دارها رخ می‌دهد. دنباله‌دارهایی که در مسیرهای معمولاً نزدیک حرکت می‌کنند، هر از گاهی از کنار خورشید عبور می‌کنند. از آنجا که از یخ و سنگ تشکیل شده‌اند، با نزدیک شدن به خورشید یخ‌های آن‌ها ذوب می‌شود و سنگ‌ها یا سنگ‌ریزه‌هایشان در مدار خود باقی می‌ماند و همین ذرات منجر به ایجاد بارش شهابی می‌شوند. زمانی که زمین وارد این توده‌های ذرات می‌شود، آن‌ها به درون جو زمین وارد می‌شوند و با ایجاد اصطکاک با جو، شهاب‌هایی در آسمان دیده می‌شود. وقتی تعداد این شهاب‌ها زیاد باشد، این پدیده به یک بارش شهابی تبدیل می‌شود.

علی ابراهیمی سراجی، مسئول رصدخانه ماهانی در این باره می‌گوید: «بارش شهابی پیشینه‌ای بسیار قدیمی دارد. زمانی عوام مردم آن را نشانه‌ای شوم تلقی می‌کردند و در مقابل، برخی دیگر آن را خوش‌یمن می‌دانستند. گاهی نیز شاهد رگبارهای شهابی بسیار پرشمار بوده‌ایم؛ به‌ویژه رگبارهای شهابی اسدی که در برخی سال‌ها تعداد بسیار زیادی شهاب را در طول شب در آسمان نمایان می‌کرد و توجه مردم را به خود جلب می‌نمود.»بارش‌های شهابی امروزه می‌توانند بسیار جذاب باشند، زیرا با حضور در خارج از شهر و دور شدن از آلودگی نوری می‌توان آن‌ها را به‌خوبی رصد کرد و از دیدن زیبایی‌های این پدیده لذت برد.

در توضیح جزئیات این پدیده سراجی چنین توضیح می‌دهد: «بارش شهابی جوزایی برخاسته از بقایای جرمی است که به سیارکی به نام فایتون ۳۲۰۰ تعلق دارد. این سیارک که رفتاری شبیه یک دنباله‌دار نشان می‌دهد، باعث شده برخی دانشمندان معتقد باشند ممکن است یک دنباله‌دار خاموش باشد که در منظومهٔ شمسی باقی مانده و اکنون کمی فعالیت از خود نشان می‌دهد. فایتون هر ۱.۴ سال یک‌بار به دور خورشید می‌گردد و در هر عبور، مدار خود را از سنگ‌ریزه‌ها غنی‌تر می‌کند.

به همین دلیل بارش شهابی جوزایی یکی از بهترین و پربارترین بارش‌های شهابی سال است. معمولاً هر سال بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ شهاب در ساعت در اوج آن دیده می‌شود. از آنجا که کانون بارش از ابتدای شب طلوع می‌کند، می‌توان از همان ساعات اولیه شب تا بامداد شهاب‌های فراوانی را در آسمان مشاهده کرد.

البته کانون این بارش در صورت فلکی دوپیکر یا جوزا و در نزدیکی ستارهٔ کاستور قرار دارد. به دلیل یک پدیده پرسپکتیوی یا عمق‌نمایی، ما چنین احساس می‌کنیم که شهاب‌ها از یک نقطهٔ مشخص در آسمان که به آن کانون بارش گفته می‌شود، به سمت ما حرکت می‌کنند، در حالی که در واقعیت همهٔ آن‌ها در مسیرهای موازی وارد جو زمین می‌شوند.»

برای مشاهده بارش‌های شهابی باید از شهرها فاصله گرفت و به مناطقی رفت که از آلودگی نوری دور باشند. در چنین مکان‌هایی، اگر آسمان شفاف و تقریباً عاری از ابر یا غبار باشد، می‌توان تعداد بسیار بیشتری شهاب را در آسمان دید و تجربهٔ دل‌انگیزتری از این پدیده داشت.

این پدیده در تمامی مناطق کشور به شرط دوری از آلودگی نوری با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است و نیازی به تلسکوپ یا ابزارهای خاص ندارد.بارش‌های شهابی علاوه بر جذابیت بصری، برای بسیاری از علاقه‌مندان به نجوم جنبهٔ علمی هم دارد. برخی افراد شهاب‌ها را ثبت می‌کنند و مشخصات آن‌ها را برای مراجع بین‌المللی، مانند اتحادیهٔ بین‌المللی بارش‌های شهابی ارسال می‌کنند.

این مراکز با تحلیل داده‌های دریافتی، رفتار توده‌های ذرات را بررسی کرده و زمان و شدت بارش‌های آینده را پیش‌بینی می‌کنند.بنابراین این پدیده می‌تواند بسیار جذاب باشد؛ هم از نظر بصری که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است، هم از نظر رادیویی که می‌توان پارازیت‌های ناشی از ورود شهاب‌ها را ثبت کرد و هم از نظر عکاسی که امکان ثبت تصاویر بسیار زیبا و چشم‌نواز از آسمان را فراهم می‌کند.