بازگشت امید به معدنجو | ماجرای پابند الکترونیکی برای مدیران معدن طبس چه بود؟

همشهری آنلاین – حوادث: روز ۳۱شهریورماه سال۱۴۰۳ انفجار در معدن معدنجوی طبس تراژدی غم‌انگیزی را رقم زد و موجب شد ۵۳نفر از کارگران که در تونلی به طول ۱۷۰۰متر در عمق ۳۵۰متری زمین مشغول کار بودند، جان خود را از دست بدهند؛ کارگرانی که از اقشار زحمتکش، کم‌درآمد و ضعیف جامعه بودند و چشم امید خانواده‌ای به آنها بود.

این حادثه تلخ بازتاب وسیعی داشت و افکار عمومی را به‌شدت جریحه‌دار کرد. از همان زمان بود که برای این حادثه پرونده قضایی تشکیل شد و مسئولان قضایی قول دادند با مقصران حادثه برخورد و از خانواده‌های داغدار دلجویی و فقدان عزیزانشان را جبران کنند.

معدنجو، ۱۵‌ماه بعد

معدن شرکت معدنجو، یکی از بزرگ‌ترین معادن زغال‌سنگ کشور در ۷۵کیلومتری شهر طبس در استان خراسان‌جنوبی قرار دارد؛ معدنی متعلق به بخش خصوصی که ۱۶۵۰نفر در آن کار می‌کنند.

آسمانش آبی و روشن است اما در دهانه تونل معدن جز سیاهی چیزی نیست. ریل‌ها در شیبی ملایم تا انتهای تونل کشیده شده و چراغ‌هایی در سقف سوسو می‌زنند. سیم بکسلی ضخیم به الکتروموتوری عظیم‌الجثه متصل است و کابین مخصوص معدنچیان را از تونل بیرون می‌کشد و دقایقی بعد کابین‌هایی که به اندازه نشستن حدود ۱۰معدنچی جا دارد، از دل سیاهی بیرون می‌آید. در آن سیاهی فقط سفیدی چشمانشان معلوم است. همگی کلاه بر سر و چراغی روی پیشانی دارند. زغال‌سنگ تا عمق وجودشان نفوذ کرده است. هرچند چهره‌هایشان خسته است و ۶ساعت کارکردن زیرِ زمین نایی برای حرف‌زدن برایشان باقی نگذاشته، اما لبخندهایشان از جنس امید است و نگاهشان از جنس غیرت. درحالی‌که نور بیرون چشم‌هایشان را می‌زند، یکی‌یکی از کابین خارج می‌شوند تا برای شیفت بعدی استراحت کنند.

روز سیاه معدنجو

بهروز ۳۲ساله است. ۳فرزند دارد و اهل زابل است. او از ۳سال قبل در معدن کار می‌کند. ۱۵روز اینجاست و ۱۵روز به خانه برمی‌گردد. می‌گوید او و همکارانش روزهای سختی را گذرانده‌اند، اما حالا بیشتر از هر زمان دیگری به زندگی و کارشان امیدوارند. او می‌گوید: روزی که در معدن حادثه اتفاق افتاد من اینجا بودم. خیلی از دوستانم اما در معدن مشغول کار بودند و جانشان را از دست دادند. تا ساعت‌ها هیچ‌کس نمی‌دانست که در تونل چه اتفاقی افتاده و چه‌کسی مرده و چه‌کسی زنده است. روز سیاهی بود. همه‌مان زن و بچه داریم و بخاطر همین بیشتر از جان همکارانمان به فکر آینده زن‌وبچه‌هایشان بودیم. چند روز طول کشید تا سرنوشت همه معلوم شد و ۵۳نفر را از دست دادیم.

روزهای سخت بعد از حادثه

روزی که این اتفاق افتاد فکر می‌کردیم کارمان را هم از دست دادیم؛ اما خدا را شکر اینطور نشد. اینها را ابوالفضل یکی از معدنچیان که ۴۰ساله‌ است می‌گوید. با چشمانش که انگار به آن سرمه کشیده‌اند به دور خیره می‌شود و می‌گوید: اول از همه نگران بچه‌ها و خانواده‌هایشان بودیم؛ اما فکر تعطیلی معدن و بیکارشدن هم رهایمان نمی‌کرد. بیشتر ما از شهرهای دیگر برای کار به اینجا می‌آیبم. شوخی نیست که ۱۶۰۰نفر بیکار شوند. هرکدام از ما خرج چندسر عائله را می‌دهیم و بیکاری برای ما یعنی فاجعه.

روزهای سختی بود، اما هم‌قسم شدیم که کار را دوباره شروع کنیم. مدیران معدن هم انصافا زحمت کشیدند تا معدن ایمن شود و مجوز کار بگیرد. حالا از آن روزهای سخت گذشته‌ایم و همه سرکار برگشته‌ایم. با اینکه جای رفقایمان خالی است اما خدا را شکر معدن دوباره زنده شده است.

تردد مدیران بین معدن و زندان

در روزهای بعد از حادثه معدن تعطیل شد، اما بیکاری ۱۶۵۰کارگر می‌توانست معیشت هزاران خانواده را با چالش مواجه کند. به همین دلیل مسئولان قضایی منطقه تلاش کردند با استفاده از اختیارات قانونی مسئولان معدن را مجاب کنند که با ایمن‌سازی معدن، زمینه بازگشت معدنچیان به‌کار را فراهم کنند. محمدجعفر عبداللهی، رئیس‌کل دادگستری خراسان‌جنوبی دراین‌باره می‌گوید: برای ایمن‌شدن معدن زهکشی و تخلیه گاز و سیستم مانیتورینگ که بتواند وضعیت را به‌صورت لحظه‌ای از کف معدن به سطح منتقل کند فعال شد. ۲دستگاه اصلی ونتیلاتور از خارج وارد و نصب شد. تیم فنی معدن هم برای یک دوره آموزشی کوتاه‌مدت به چین اعزام شدند.

او درباره متهمان پرونده نیز می‌گوید: ۴نفر از مسئولان مرتبط را به زندان معرفی کرده‌ایم. مدیر داخلی، مسئول ایمنی و مسئولان فنی ازجمله این افراد بودند. ۲هفته بعد معلوم شد حضور این افراد در معدن ضروری است و به همین دلیل با پابند الکترونیک و تحت نظارت از زندان خارج شدند. چند روز بعد مشخص شد پابندها در آن منطقه و داخل تونل‌ها خط نمی‌دهد و کار نمی‌کند. به همین دلیل از پابند صرف‌نظر کردیم و قرار شد این افراد ۵شبانه‌روز را در معدن سپری کنند تا کار ادامه پیدا کند و هفته‌ای ۲شب هم به بند کارگری زندان مراجعه می‌کنند.

عبداللهی می‌گوید: هرچند در روزهای ابتدایی دیه قربانیان حادثه پیش از حکم دادگاه به آنها پرداخت شد، اما با معدن توافق شد که تا ۱۰سال به خانواده آنها مستمری پرداخت شود و آنها از حمایت برخوردار باشند. همچنین کارگران شاغل نیز وضعیت دریافتی‌ و بیمه و قراردادشان به سطح مطلوب‌تری رسید و امیدواریم با ادامه کار معدن، معدنچیان نیز مشکل معیشتی نداشته باشند.