برای حفظ امنیت غذایی مردم چه کار باید کرد؟

اطلاعات نوشت: بخش کشاورزی کشور امروز در نقطه‌ای حساس قرار دارد؛ جایی که کمبود منابع آب، تغییرات اقلیمی و کاهش بهره‌وری کشاورزی سنتی، تولید را با محدودیت‌های جدی روبرو کرده و امنیت غذایی را به خطر انداخته است.در این شرایط، توسعه شهرک‌های کشاورزی به‌عنوان راهکاری نوین برای افزایش بهره‌وری، تولید در محیط‌های کنترل‌شده و مدیریت بهینه منابع، اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است.

با این وجود، مسیر توسعه این شهرک‌ها با موانع و چالش‌هایی همراه است که نبود زیرساخت‌های ضروری، فاصله زیاد از شرکت‌های خدماتی و محدودیت‌های سخت‌گیرانه شرکت آب منطقه‌ای، بخشی از این موانع هستند. با این حال، فعالیت ۹شهرک و شناسایی ۱۳۶۰هکتار اراضی مستعد برای ایجاد شهرک‌های جدید کشاورزی در آذربایجان غربی نشان‌دهنده استقبال سرمایه‌گذاران از آن‌ها است   و بهره‌برداری از آنها می‌تواند مسیر تولید پایدار و اشتغالزایی در استان را هموار کند.

مدیر شعبه شرکت شهرک‌های کشاورزی آذربایجان غربی، در گفتگو با خبرنگار اطلاعات اظهار می‌دارد: با توجه به کم‌آبی حاکم استان، شرکت شهرک‌های کشاورزی تصمیم گرفته است محصولات کشاورزی مورد نیاز برای مصرف داخلی و صادرات را در محیط‌های کنترل‌شده تولید کند، چرا که کشت در این محیط‌ها به ازای هر واحد آب، تا ۱۰برابر بهره‌وری بیشتری نسبت به کشت در فضای باز دارد.

حسین رحیمی می‌افزاید: توسعه شهرک‌های کشاورزی در آذربایجان‌غربی در مرحله ابتدایی است و فاصله زیادی تا پوشش بخش قابل توجهی از تولید داریم. با این حال، قیمت مناسب زمین و امکان خرید اقساطی آن انتقال سند پس از بهره‌برداری و دسترسی به زیرساخت‌های آماده، برای تولید، از مزایای سرمایه‌گذاری در شهرک‌ها است.

وی به استفاده از فن‌آوری‌های نوین در شهرک‌های کشاورزی استان اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی از شهرک‌های در حال تجهیز در شهرستان خوی، شهرک کشاورزی«مهلذان یک» و شهرک دریاس مهاباد هم از فن‌آوری‌های جدید استفاده می‌کند.

رحیمی توضیح می‌دهد: در آذربایجان غربی تاکنون ۵۴۲هکتار شهرک کشاورزی در حوزه‌های دامی و گلخانه‌ای ایجاد و ۱۳۶۰هکتار اراضی مستعد برای ایجاد شهرک‌های شناسایی شده‌اند که مراحل آماده‌سازی شامل مطالعات فازهای یک و دو، اخذ موافقت‌نامه کمیسیون ماده ۲ و استعلامات دستگاه‌های خدمات‌رسان برای آن‌ها در حال اجرا است.

وی با اشاره به محدودیت‌های ایجاد شهرک‌های کشاورزی متذکر می‌شود: با توجه به اینکه این شهرک‌ها در اراضی ملی ایجاد می‌شوند و به طور عمده اراضی یاد شده در مناطقی واقع شده‌اند که از زیرساخت‌های ضروری فاصله دارند، لذا انتقال زیرساخت‌ها به آن‌ها هزینه‌های بالا نیاز دارد و تامین اعتبارات آن یکی از چالش‌های اساسی است. همچنین، محدودیت‌ها و سخت‌گیری‌های شرکت آب منطقه‌ای، تأمین آب برای دشت‌های ممنوعه و حوزه‌های آبریز دریاچه ارومیه را با چالش‌هایی مواجه کرده است.

با این حال، توسعه هر هکتار شهرک کشاورزی می‌تواند برای ۲۳ نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم اشتغال ایجاد کند و از طریق صادرات محصولات، ارزآوری و ثروت پایدار به همراه داشته باشد.
رحیمی  ، تأمین برق شهرک‌ها از طریق پنل‌های خورشیدی، امکان فروش برق مازاد، به‌کارگیری سیستم‌های هوشمند کنترل دما، مدیریت مصرف آب و کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی را از برنامه‌های شرکت عنوان می‌کند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی: ۹ شهرک کشاورزی داریم

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی هم می‌گوید: وجود ۹شهرک کشاورزی شامل ۲شهرک دامی و ۷ شهرک گلخانه‌ای در شهرستان‌های ارومیه، خوی، سلماس، مهاباد، نقده، بوکان، تکاب و میاندوآب از ظرفیت‌های مهم استان در مسیر توسعه پایدار بخش کشاورزی است.

محمدرضا اصغری ‌تأکید می‌کند: جهاد کشاورزی برای صدور مجوز، همکاری و پشتیبانی از سرمایه‌گذاران در زمینه ایجاد شهرک‌های کشاورزی، آمادگی کامل را دارد.

وی ادامه می‌دهد: ضرورت دارد که نصب پنل‌های خورشیدی برای تأمین برق گلخانه‌ها، در دستور کار سرمایه‌گذاران قرار گیرد.

ممنوعیت صدور مجوز حفر چاه‌های جدید

رئیس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان غربی هم  گفت: پروانه حفر چاه‌های جدید در  مجاورت منابع آب شهرک‌های کشاورزی صادر نمی‌شود و چاه‌های موجود هم به‌صورت کامل به کنتورهای حجمی هوشمند مجهز می‌شوند تا مصرف آب با دقت بیشتری پایش شود. همچنین انسداد چاه‌های غیرمجاز در اطراف شهرک‌ها جزو برنامه‌های قطعی شرکت آب منطقه‌ای بدون اغماض دنبال می‌شود.

مجید رستگاری با اشاره به ابلاغیه معاون وزیر نیرو در امور آب و شرکت‌های آب و فاضلاب،   تاکید می‌کند: واگذاری تخصیص آب به واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی وابسته به کشاورزی و شهرک‌های گلخانه‌ای، طبق دستور جدید، ممنوع شده است و در این زمینه صرفاً به استناد دستورالعمل مواد ۲۷ و ۲۸ قانون توزیع عادلانه آب، استفاده از آب چاه کشاورزی برای اجرای طرح‌های کشاورزی و گلخانه‌ای به صورت انفرادی در اراضی تحت شرب آن چاه انجام می‌گیرد و در صورت اجرای شهرک‌های کشاورزی به صورت تجمیعی شهرک در راستای حمایت از شهرک‌های کشاورزی، استفاده از آب چاه کشاورزی خارج از اراضی تحت شرب امکان‌پذیر است.

وی می‌افزاید: منابع تأمین آب شهرک‌های موجود عمدتاً از سفره‌های زیرزمینی است و تاکنون بیش از ۶۰۰ هزار مترمکعب مجوز استفاده از آن‌ها برای این شهرک‌ها صادر شده است. با این حال در صورت کاهش محسوس آبدهی چاه‌ها، ناچار به صدور مجوز کف‌شکنی یا جابه‌جایی آن‌ها خواهیم بود، اما اگر کاهش آبدهی جزئی باشد، مدیریت بهینه مصرف بر عهده مدیران شهرک‌های کشاورزی است.

رستگاری تاکید می‌کند: شهرک‌های جدید باید در اراضی کشاورزی دارای منبع‌های آب ایجاد شوند تا از همان ابتدا با محدودیت‌های تخصیص مواجه نشوند.

تجربه توسعه شهرک‌های کشاورزی در آذربایجان‌غربی نشان می‌دهد که این راهبرد می‌تواند الگویی برای سایر استان‌ها و کل کشور باشد. توسعه این شهرک‌ها، نمونه‌ بسیار خوبی   است تا نشان دهد چگونه کشاورزی نوین می‌تواند به‌عنوان موتور محرک توسعه اقتصادی و تولید ثروت پایدار در سطح ملی عمل کند.