اصول امانتداری و احترام به حقوق دیگران

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، درباره اصول امانتداری و احترام به حقوق دیگران، نکاتی در رساله ی عملیه ی آیت الله سیستانی در بخش فقه غرب نشینان بیان شده، که بایسته است، راهنمای عمل قرار گیرد.

بنابر روایت شیعه نیوز، در این بخش چنین آمده است: هر کشوری برای اداره شئون زندگی ملت خود، قوانین و مقرراتی تصویب و به اجرا در می‌آورد.  به انجام کاری فرمان می‌دهد و یا ترک چیزی را می‌خواهد. گاهی انجام کاری را محدود و دیگر گاه آن را مقید و مشروط اعلام می‌کند.
و از جمله آن قوانین و مقررات، سلسله قوانین و مقرراتی است که به اماکن عمومی و در ارتباط با زندگی روز مره مردم در محدوده جغرافیایی خاصی، مربوط می‌شود طوری که تجاوز به آنها، جامعه را به هرج و مرج می‌کشد. توضیح مسائلی در این زمینه، شایسته و بجاست.

مسئله ـ جایز نیست در سر راه مردمی که عبور و مرور می‌کنند، اعم از سواره و یا پیاده، در کشور اسلامی و یا غیر اسلامی، چیزی قرار دهیم و مانع به وجود آوریم و به اصطلاح سد معبر کنیم.

مسئله ـ مسلمان نباید، اعلانات و هر نوع آگهی را بر در و دیوار مردم بچسباند و یا از جایگاه خاص اعلانات، که ملک خاص آنها می‌باشد استفاده کند مگر با احراز رضایت صاحبان آن.

مسئله  ـ مسلمان نباید در مال و کار کسی خیانت کند و چنان عملی، حرام است. بلکه بر هر مسلمانی واجب است امانت‌ها را نگهدارد و به طور کامل به صاحبانشان برگرداند. پس هر که در کارخانه، مغازه و سوپر مارکتی کار می‌کند و یا حسابدار شرکتی است، حق ندارد خیانت کند و از آنچه در اختیار دارد بردارد.

مسئله ـ از اموال عمومی و خصوصی کافر و یا مسلمان نمی‌توان دزدید و یا آنها را تلف نمود بویژه اگر به حیثیت و آبروی اسلام و مسلمین به طور کلی، لطمه وارد سازد.

مسئله ـ از اموال عمومی و خصوصی کافر و یا مسلمان نمی‌توان دزدید و تلف کرد حتی اگر چه فرضاً چنان کاری به آبروی اسلام و مسلمین لطمه نزند و لکن چون خیانت و فریبکاری، بر خلاف امانتداری است و مهاجران هنگام ورود به یک کشور و اجازه اقامت در آنجا امین شناخته شده اند، پس خیانت در امانت نسبت به هر کس که باشد حرام است و تفاوت دین، عقیده و نژاد در این مسئله فرق نمی‌کند.

مسئله ـ هیچ مسلمانی نمی‌تواند، مساعدت‌های ماهانه را جز از طریق قانونی بگیرد. او نمی‌تواند در این زمینه، اطلاعات نادرست بدهد و پرسشنامه ها را غلط و غیر واقعی، پر کند.

مسئله ـ هر مسلمانی می‌تواند با شرکت‌های بیمه، قرار داد ببندد اعم از بیمه عمر، دارای، آتش سوزی، غرق، دزدی و امثال آن. و چنان قرار داد و معامله ای، محترم و درست است و آن را جز به رضای دو طرف نمی‌توان به هم زد.

مسئله ـ هیچ مسلمانی نمی‌تواند برای به دست آوردن مالی که استحقاق آن را ندارد، به شرکت بیمه اطلاعات نادرست بدهد همچنانکه به آن نیت نمی‌تواند حادثه مصنوعی بیافریند و صحنه سازی کند مانند آتش سوزی عمدی تا مالی را بگیرد. و چنان عملی درست نمی‌باشد.

مسئله ـ تقلب در امتحانات مدارس و دانشگاه‌ها جایز نیست اعم ار اینکه آن از طریق کمک گرفتن از دانش آموز و یا دانشجوی بغل دست باشد و یا از راه پخش ورقه‌ها به طور پنهانی و یا از طریق اشتباه انداختن و اغفال ناظرین و یا هر وطریق نا مشروع دیگر که بر خلاف نظام است.

و اینک چند پرسش و پاسخ:

مسئله: آیا می توان در امانت تصرف نمود و بعد مثل آنرا بجای آن گذاشت یا خیر ؟
جواب: بدون اجازه صاحب مال تصرف در آن جایز نیست .
مسئله – اگر مسلمانی بخواهد از ماشین حساب بانکی خود مبلغی از موجودیاش را بکشد، اتفاقاً پولی بیشتر در آید و بانک، آن را نداند آیا گرفتن چنین پولی جایز است؟
جواب: جایزنیست.

مسئله –  مسلمانی از یک شرکت اجنبی درکشورهای غیراسلامی کالایی خریده است و فروشنده و حسابدار شرکت اشتباه کرده و پولی بیشتر به او پس داده است آیا جایز است او مبلغ زاید را بگیرد یا باید فروشنده و حسابدار را از اشتباه خود آگاه کند؟
جواب: او نمی‌تواند مبلغ اضافه را بگیرد و اگر گرفته است واجب است برگرداند.

مسئله ـ کارمندی در یک شرکت اجنبی و متعلق به غیر مسلمان کار می‌کند. آیا او می‌تواند برخی نیازمندی‌های خود را بدون اطلاع شرکت، برداشت کند و چنان کاری جایز است؟
جواب: چنان عملی، جایز نیست.

مسئله ـ در کشورهای غیر اسلامی، می‌توان کنتورهای آب و برق و یا گاز را دست کاری کرد و احیاناً از کار باز داشت؟

جواب: چنان کاری جایز نیست.

مسئله ـ مسلمانی در یک کشور غیر اسلامی مدعی می‌شود که او در میهن خود سال‌ها سابقه رانندگی داشته است او سخن خویش را با نامه و استشهادیه ای توأم می‌کند تا موقعیتش را در خصوص بیمه، بالا ببرد و فایده بیشتری عایدش گردد آیا خلاف حقیقت گفتن در این خصوص هر چند به صورت توریه جایز است و یاری کردن به چنین شخصی روا می‌باشد؟
جواب ـ دروغ گفتن به آن نیت جایز نیست هم چنانکه پول به دست آوردن به آن طریق و یاری کردن به چنان کسی جایز نمی‌باشد و از موارد اعانت بر اثم و گناه محسوب می‌گردد.

مسئله ـ آیا می‌توان شرکت‌های بیمه را در کشورهای غیر اسلامی، فریب داد با علم به این که چنان کاری به آبروی اسلام و مسلمانان لطمه ای نمی‌زند؟
جواب ـ جایز نیست.

مسئله ـ مسلمانی در اثر سهل انگاری، نوعی آتش سوزی عمدی به وجود می‌آورد تا از شرکت بیمه در کشور غیر اسلامی، مبالغی دریافت کند آیا چنین کاری جایز است و آیا او چنان پولی را مالک می‌شود؟
جواب ـ تلف کردن و هدر دادن مال، جایز نیست و دروغ گفتن و خلاف حقیقت وانمود کردن هم جایز نمی‌باشد و گرفتن چنان مال و پولی حلال نمی‌باشد.

مسئله ـ آیا در مدارس دولتی در اروپا و یا آمریکا، می‌توان تقلب کرد؟ در مدارس غیر دولتی چطور؟ اعم از اسلامی و غیر اسلامی؟
جواب ـ به طور کلی، تقلب در هیچ جا و در هیچ موردی، صحیح و جایز نمی‌باشد.

مسئله ـ در برخی اتوبوس‌ها و دیگر وسایل نقلیه نوشته می‌شود «استعمال دخانیات ممنوع است». آیا سیگار کشیدن در چنین اماکنی جایز است؟
جواب ـ اگر این امر به منزله شرط ضمنی باشد که سوار شونده به آن وسیله، پذیرفته است و یا چنان چیزی قانون دولتی می‌باشد که پس از ورود به کشور ملتزم شده است که آنها را رعایت کند لازم است مطابق تعهد، عمل کند و مخالفت جایز نیست.

مسئله ـ کسی که از یک کشور غیر اسلامی ویزا گرفته و به آنجا سفر کرده است آیا موظف است که قوانین و مقررات آنجا از جمله قوانین و مقررات رانندگی را رعایت کند؟
جواب ـ اگر به آنان هر چند ضمنی، تعهد داده است، باید تا آنجا که با قوانین شریعت اسلامی منافی نباشد وفا کند و مقررات راهنمایی و رانندگی چیزی است که تعهد به آن، لازم می‌باشد، بخصوص که مراعات نکردن آنها معمولاً به اشخاص که مال و جانشان محترم است، ضرر و آسیب می‌رساند.

مسئله ـ برخی دولت‌های غربی برای مهاجران و یا پناهندگان، مساعدت‌هایی می‌کنند به شرط آنکه آنان بیکار باشند و در آمدی نداشته باشند. آیا جایز است در صورت کار کردن و داشتن در آمد، آن مستمری را بگیرند و آیا مالک چنان پولی می‌شود؟
جواب ـ آنان می‌توانند کارکنند و با دستمزدی که می‌گیرد زندگی کنند اما جایز نیست آن مساعدت و مستمری را با وجود کار کردن، بگیرند مگر آنکه دولت و یا اداره آن را مطلع کرده و آنان بدانند که او کار می‌کند و مستمری هم می‌گیرد.

مسئله ـ آیا مسلمان می‌تواند در یک کشور اروپایی و یا آمریکایی از دارایی کفار بدزدد؟ و آیا او می‌تواند برای به دست آوردن پول از راه‌هایی که نزد خود آنان معمول است، چاره اندیشی کند؟ و بدان وسایل توسل جوید؟
جواب ـ به طور کلی سرقت اموال عمومی و خصوصی جایز نیست؛ و نیز تلف کردن آن هم جایز نیست حتی اگر چنان عملی به آبروی اسلام و مسلمانان لطمه وارد نسازد. ولی نسبت به تعهد ضمنی ای که هنگام گرفتن ویزا از آن دولت داده است، خیانت و فریبکاری و بر خلاف امانتداری محسوب گردد، زیرا عهدشکنی و فریبکاری به هر کس و به هر صورت باشد، حرام است.

مسئله ـ آیا مسلمانان می‌توانند به نیت دستیابی بر مزایا و تسهیلات مادی و معنوی از راه‌های قانونی پذیرفته شده در نزد کشورهای غیر اسلامی، اطلاعات نادرستی به ادارات دولتی کشورهای مزبور بدهند؟
جواب ـ چنان کاری جایز نیست، زیرا دروغ می‌باشد و آنچه در سؤال فرض شده است از موارد تجویز دروغ به حساب نمی‌آید.