اینفلوئنسرهای هواشناس فراگیر شدند | ضیائیان: مردم از ترس خشکسالی و آلودگی به هواشناسی وابستهاند | چند درصد پیشبینیهای هواشناسی غلط است؟
در ماههای اخیر، نگرانی از کمبود بارشها و ذخیره آب سدها از یک سو و تداوم آلودگی هوا در اغلب شهرهای ایران از سویی دیگر آنقدر میان مردم جدی شده است که هر خبر، تحلیل یا حتی حدس ساده درباره وضعیت بارشها، فوری در شبکههای اجتماعی دستبهدست میشود.
همشهری آنلاین- لیلا شریف: نگرانی از ابرهای که نمیبارند، آنقدر در زندگی روزمره مردم جای گرفته است که نه تنها کارشناسان هواشناسی در لیست سلبریتیهای مجازی جای گرفتند؛ بلکه عدهای هم در قامت هواشناسان اینستاگرامی دست به تحلیل نقشهها و بازنشر اخبار زرد میزنند.
بازار پیشبینی هوا چنان داغ شده است که دیگر تفکیک خبرهای درست و غلط به راحتی برای مردم ممکن نیست و به همین دلیل است که گاهی مردم خسته از پیشبینیهایی که واقعی نشدند، مدام چشمانشان را در جستجوی تکه ابری سیاه و با احتمال بارش بالا و پایین میکنند و از خود میپرسند، آن بارانی که پیشبینی شد، کجاست؟
بخشی از این سردرگمیها مربوط به حیطه فعالیت مرکز ملی پیشبینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا سازمان هواشناسی کشور است. صحت سنجی پیشبینیها، سلبریتی شدن کارشناسان هواشناسی و حضور پررنگ هواشناسان اینستاگرامی بهانهای شد تا صادق ضیائیان رئیس مرکز ملی پیشبینی سازمان هواشناسی به سئوالات همشهری پاسخ دهد.
برخی افرادی که هیچ پیشینهای در حوزه هواشناسی ندارند، در شبکههای اجتماعی به عنوان کارشناس هواشناسی مشغول تحلیل نقشههای هواشناسی هستند و هر روز با اعلام پیشبینی بارش شدید باران، برف و بوران دست به جذب فالوئر و مخاطب میزنند. دلیل رشد قارچگونه این افراد چیست؟
با توجه به اینکه در سالهای اخیر، فضای مجازی تبدیل به بستری برای درآمدزایی شده است، برخی از افراد از هر طریقی به دنبال جذب مخاطب بیشتر هستند و بر همین اساس در میان علائق و دغدغه مردم جستجو میکنند و آن چیزی که برای آنها جذاب است را بهانهای برای تولید محتوا میکنند. در این روزها هم با توجه به کمبود بارشها و اخطار خالی شدن سدها شاهد هستیم که مردم بیشتر دنبال موضوعات مرتبط با هواشناسی هستند و همین هم دستاویزی شده است تا این گروه که عنوان کردم، دست به تولید محتواهایی غیرکارشناسی بزنند.
در واقع این گروه به نوعی سوار بر موج دغدغه و استرس مردم شدهاند؟
بله! مردم ما به دلایل مختلفی به این موضوعات علاقمند شدهاند. تمام مردم به شکل روزانه با توجه به حرفه خود، درگیر موضوعات هواشناسی هستند، به عنوان مثال کشاورزان که درآمد و معیشتشان از راه کشاورزی است، شرایط آب و هوایی را مدام رصد میکنند. در سالهای اخیر هم به دلیل تشدید آلودگی هوا، ساکنان شهرها هم به پیشبینیهای هواشناسی وابسته شدهاند.
خشکسالیهای اخیر هم این موضوع را تشدید کرد؟
خشکسالیهای پی در پی هم باعث شد تا مردم با یک نگرانی خاص به دنبال خبرهای هواشناسی بروند و ببیند که این کمبود منابع آب تا چه حد جدی است. افزایش این علاقه به موضوعات هواشناسی به هر دلیلی که رقم خورده باشد، باعث شد تا برخی از این وضعیت سوء استفاده کنند.
نقشههایی که این مدعیان پیشبینی هوا به آن استناد میکنند تا چه حد مورد تأیید هستند؟
بخشی از اطلاعات و پیشبینیهای هواشناسی در دنیا به صورت مجانی منتشر میشود، برخی از افراد فکر میکنند که با استفاده از این اطلاعات خام میتوانند دست به پیش بینی و تحلیل بزنند. اکثر این افراد که تخصص هواشناسی هم ندارند، از تیترهای جنجالی و زرد استفاده میکنند. آنها با ترکیب واقعیت و دروغ و همچنین بزرگنمایی دست به تحلیلهایی میزنند که قابل استناد نیست.
پدیده هواشناسهای مجازی از چه زمانی گسترده شد؟
در سالهای اخیر شاهد رشد عجیب و غریب این افراد هستیم. پیش از این نیز برخی افراد به شکل پراکنده دست به تحلیلهای این چنینی میزدند اما اتفاقی که در سالهای اخیر رقم خورد، اصلا قابل مقایسه با گذشته نیست. در حال حاضر چون فضای مجازی خیلی نفوذ بیشتری دارد و مردم هم بیشتر به فضای مجازی و موضوع هواشناسی وابسته شدند، دردسرهای این موضوع عجیبتر و شایعات هواشناسی گستردهتر شده است.
پس شما میگویید که نقشههای جهانی که به شکل رایگان در اختیار افراد قرار دارد، به تنهایی قابل تکیه نیستند؟
بله، علم هواشناسی از یک عدم قطعیت برخوردار است و تک مدلها به تنهایی نمیتوانند، جوابهای درست داشته باشند. بنابراین جوابهای متنوعی داریم و به همین دلیل حتی مراکز پیشرفته دنیا از چندین مدل با هم استفاده میکنند.آنهایی که تبحر و تخصص ندارند، براساس یک مدل دست به تحلیل میزنند؛ حالا ممکن است که شانس با آنها همراه باشد و وضعیت هوا را درست پیش بینی کنند اما معمولا حرفهایش غلط از آب در میآید. تعداد خطای این افراد غیرحرفهای معمولا خیلی بالا است.
نباید فراموش کنیم که در این بین، افراد سودجویی هم وجود دارند که خبرهای دروغ منتشر میکنند تا جذب مخاطب داشته باشند.این افراد بدون دانش، فقط یک سری شبهه را به شکل ویروسی در جامعه منتشر میکنند.
در سوی دیگر ماجرا ما شاهد هستیم که برخی از مجریان هواشناسی به واسطه اخبار و اطلاعاتی که مطرح میکنند، تبدیل به سلبریتی شدهاند و در صفحات شخصیشان در اینستاگرام دست به نشر اخبار هواشناسی میزنند. در شرایطی که برخی از پیشبینیهای مطرح شده از سوی این چهرهها، درست از آب در نمیآید، باید گفت که این شکل از ماجرا به نفع مردم و سازمان هواشناسی است یا خیر؟
افرادی که ارتباطی با سازمان هواشناسی دارند و متخصص امر هستند، حرفهایشان قابل اتکاء است چون مبانی علمی را میشناسند و براساس این مبانی دست به پیشبینی میزنند و آن را در شبکههای اجتماعی منتشر میکنند.
یعنی شما از شهرت این کارشناسان هواشناسی استقبال میکنید؟
باید قبول کنیم که بخشی از جامعه دوست دارند که اخبار را از طریق فضای مجازی دنبال کنند، بنابراین حضور این کارشناسان در این بسترها میتواند مفید باشد.
بارها اتفاق افتاده است که کارشناسان شما برای به عنوان مثال شهر تهران احتمال ریزش باران و رگبار پیش بینی کردهاند اما این اتفاق نیافتاده است، دلیل این اتفاقات چیست؟
پیش بینی هواشناسی مبتنی بر احتمالات است و ما ادعای این را داریم که حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد از پیشبینیهایی که برای ۳ تا ۵ روز آینده اعلام میکنیم، صحت دارند. چند درصدی هم در این میان ممکن است خطا رخ بدهد. پیش بینیهایی که صادر میکنیم، به صورت روزانه، ماهانه و سالانه رصد میشوند و صحتسنجی میکنیم. وقتی میگوییم بارش؛ ممکن است که یک بارش خفیف بیاید، در همه صورت باران بوده است، ما که میزان را اعلام نکردیم.
آمار دقیقی از این صحتسنجی که میگویید، در دسترس است؟
در سال ۱۴۰۳ درصد صحت پیشبینی برای ۵ روز آینده، ۸۳.۶ درصد بود و از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا پایان مهر ماه هم این رقم به ۸۴.۳ درصد رسید. این آمار صحتسنجی پیشبینیهای سازمان برای کل کشور است. پیشبینیهای هواشناسی برای تهران هم در سال گذشته، ۸۳.۶ درصد درست بود.
پیش بینی هوا برای کدام استانها سختتر است؟
استانهایی با توپوگرافی پیچیده یک مقدار کار را سختتر میکنند، به عنوان مثال چهارمحال و بختیاری به دلیل وضعیت کوهستانی یا اردبیل به دلیل اینکه هم مرز با استان گیلان است، پیشبینی هواشناسی سختتری دارند.
گردآوری: کولاک
شما چه نظری دارید؟ دیدگاه خود را در سایت کولاک بنویسید.
